همه‌گیری یا اپیدمی1 بروز بیش‌ازحد یک بیماری یا عارضه در جمعیتی معین را گویند. اپیدمی به هر بیماری قابل انتقال یا غیر قابل انتقال و یا هر چیزی که سلامتی انسان را به خطر بیندازد، چنانچه موارد ابتلای آن بیش از حد انتظار باشد، گفته می‌شود.
این تعریف به نظرم ضروری بود تا بهتر مسئله و مشکل فعلی جامعه علمی کشور را درک کنیم. نوشتن مقاله و پر وپیمان کردن رزومه شخصی در جامعه دانشگاهی امروز به حدی سلامت علمی کشور را تهدید میکند که دقیقا میتوان برای آن نام «اپیدمی مقاله» گذاشت. این جریان امروز به رشته نوپای فرش هم رسیده که بیشتر از هر چیزی به تحقیقات جان دار و هدفدار نیاز دارد که از بد روزگار واگیر این اپیدمی مقاله در این رشته و حوزه های وابسته به آن سرعت بسیار بیشتری دارد.
تولید مقاله یا هر نوع تولید علمی دیگر فی نفسه بد نیست و اتفاقا رشد این تولیدات به معنی رشد علمی و توسعه دانش و متعاقبا توسعه فنی، مهندسی و فرهنگی و هنری جامعه می تواند باشد. اما متاسفانه تولیدات علمی که من از آن به اپیدمی مقاله تعبیر می کنم کمترین هدفش رشد و توسعه علمی شده و در بیشتر موارد هیچ هدفی پشت آن نیست جز این که فقط منِ نویسنده یک مقاله در سوابقم داشته باشم.
کافی است به فهرستی از تحقیقات انجام شده در حوزه تخصصی فرش دستباف نگاه کنید. نگاهی به فهرست نویسندگان و تخصص های آن ها هم داشته باشید. گاهی میبینید یک نویسنده در چند حوزه کاملا تخصصی چندین مقاله علمی پژوهشی در مدت خیلی کوتاهی به ثبت رسانده. بله! «به ثبت رسانده» چون اگر با اصول پژوهش و معانی دقیق پژوهش اصیل آشنا باشیم یقیناً نمی شود اینگونه تولید علمی داشت. عصر حاضر مدت هاست با دانشمندان جامع العلوم فاصله گرفته و حوزه های دانش بسیار تخصصی و ریز شده اند که یکی از عوامل توسعه علوم و جوامع علمی هم همین نکته است.
در حوزه تخصصی فرش دست باف که امروزه با توجه به مشکلات پیش رو روزگار خوبی در زمینه طراحی، تولید و بازاریابی و تجارت ندارد بیش از هر چیزی باید به سوی علمی شدن برود تا بر پایه پژوهش های هدفمند و نیاز سنجی شده بتواند مشکلات پیش رو را کاهش دهد. اما این هدف در گرداب اپیدمی مقاله گرفتار شده است. امروز در این حوزه با مقالات و تولیدات علمی ای روبرو هستیم که هیچ دردی از هیچ بخشی از جامعه فرش را دوا نمیکنند و کوچکترین تاثیری در فرایند آموزش، طراحی، تولید و تجارت بدنه بازار ندارند چون ذاتا برای آن بخش ها تولید نشدند. بخشی از سر اجبار نهادهای آموزشی و پژوهشی مثل دانشگاه ها که ارتباط بسیار ضعیفی با صنعت دارند تولید شدند و بخش دیگری برای ایجاد سوابقی برای ورود به دانشگاه هاست. و متاسفانه نهادهای متولی نیز ارزشیابی صحیح و منطقی از این تولیدات علمی و تفکیک پژوهش های اصیل از پژوهش های غیر اصیل و بی هدف ندارند.
البته این اپیدمی به همین جا ختم نمیشود و عامل به رقابتی کاذب در تولید مقالاتی کاذب تر در بدنه های علمی و دانشگاهی نیز می شود که نتبجه آن انواع تقلب ها، کپی کاری ها و مقاله سازی ها است. در این شرایط بنگاه های تولید مقاله روزانه ایجاد می شوند. حتی این حجم از تقاضا باعث می شود انواع مجلات و همایش های ضعیف و بدون پشتوانه علمی و پژوهشی به صورت فراوان در کشور یا حتی خارج از کشور ایجاد شوند که اتفاقا درآمد و سود خوبی هم نصیب آن ها می شود.
اتفاقی که اینجا میتواند تا حدی مقابل این پدیده اپیدمی مقاله که به نوعی رشد دروغین علمی است را بگیرد و توان نیروهای جوان و مستعد پژوهش را در مسیر درست هدایت کند، سیستم های نظارتی و ارزشیابی دقیق و به روز است. از طرفی نیازسنجی و ارتباط موثر نهادهای علمی و پژوهشی با بدنه بازار نیز می تواند در هدف مند شدن تولیدات علمی کمک بزرگی کند تا تحقیقات به صورتی هدفمند طراحی، اجرا و انجام شوند.
از طرفی لازم است تعریف روشن تری از پژوهش را ارائه کنیم تا توقعات واقعی تری از پژوهشگر داشته باشیم. به عبارت دیگر عدم توقعات صحیح از پژوهشگر خود عامل رفتن به مسیری انحرافی می شود که نتیجه آن همین اپیدمی مقاله است. به عنوان مثال توقع نوشتن یک مقاله علمی-پژوهشی در مدت یک یا دو ماه از دانشجویانی که در مسیر آموزش و آزمون و خطا هستند ذهن آن ها را از انجام پژوهش اصیل دور میکند و کم کم این ذهنیت را ایجاد میکند که نوشتن مقاله یا پایان نامه صرفا یک رفع تکلیف آموزشی است و از اهداف و رسالت های واقعی آن دور می ماند.
1-epidemy
برچسب‌ها: اپیدمی مقاله, مقاله فرش, رشد مقاله, مقاله کاذب
تنها توجیهی که خیلی از استادان برای مشکلات رشته دانشگاهی فرش بیان میکنند این است که رشته‌های دیگر هم چنین مشکلاتی دارند!
از همین بخش صحبت استادان وام می‌گیرم و نکته‌ای را توضیح می‌دهم:
اخیراً متوجه موضع مثبت مسئولین و سیاست‌گذاران درباره توسعه رشته فرش و راه‌اندازی مقطع دکترای این رشته شدم. این نکته را با سایر رشته‌های هنری در دانشگاه‌ها مقایسه کنید. رشته‌هایی که از نظر منابع مطالعاتی پربارتر و از نظر قدمت، قدیمی‌تر و از نظر برخورداری از نیروی علمی متخصص، قوی‌تر و معقول‌تر از رشته دانشگاهی فرش هستند. آیا همه آنها تا دکترا آموزش دانشگاهی را بسط داده‌اند؟
در حال حاضر رشته‌های مورد تائید وزارت علوم در مقطع کارشناسی گروه هنر ۴۸ عنوان رشته، در مقطع کارشناسی ارشد ۷۶ عنوان رشته و در مقطع دکتری ۱۴ عنوان رشته است. وقتی به عناوین رشته‌ها در مقطع دکتری دقت می‌کنیم متوجه می‌شویم جای رشته‌هایی مثل موسیقی، نقاشی، ارتباط تصویری، مجسمه‌سازی، نمایش، سینما، تاریخ هنر، صنایع‌دستی، عکاسی، طراحی صنعتی و … خالی است. رشته‌هایی که قدمت آموزش آنها در دانشگاه‌های ایران و خارج از ایران به‌مراتب بیشتر از رشته فرش است. از طرفی منابع مطالعاتی آنها چه در بُعد منابع آموزشی و چه در بُعد منابع پژوهشی بسیار غنی‌تر است. از طرفی در رشته‌های ذکرشده ارتباط دانشگاه و بازار در اکثر موارد به مرز هم‌زبانی رسیده و دانشجو و دانش‌آموخته آن رشته به‌عنوان جزئی تحمیل‌شده به بدنه آن رشته تخصصی محسوب نمیشود. اتفاقی که هنوز در رشته فرش رخ نداده و زبان مشترک دانشگاه و بازار هنوز شکل نگرفته که افزایش مقاطع تحصیلی اتفاقاً به گسست بیشتر بدنه دانشگاه با بازار سنتی فرش منجر خواهد شد.
بااین‌حال نمیدانم چرا مسئولین آموزشی و دانشگاهی فرش میخواهند سیاست توسعه آموزش عالی که در وزارت علوم دنبال می‌شود تنها با رشته فرش محقق شود و سایر رشته‌ها از این توفیق بی‌نصیب بمانند!
بسیاری از دانشگاه‌های ارائه‌دهنده رشته فرش تعداد اعضای هیئت‌علمی تخصصی رشته فرششان در مدت چندین سال ارائه رشته فرش ۳ یا کمتر از ۳ نفر است و اندک هستند دانشگاه‌هایی که تعداد اعضای هیئت‌علمی آنها بیش از ۵ نفر باشند – از مجموع بیش از ۳۰ واحد دانشگاهی ارائه‌دهنده رشته فرش در ایران – بااین‌حال همین مجموعه‌ها در تب‌وتاب ارائه مقاطع بالاتر کارشناسی یا ارشد هستند و همه متفق‌القول‌اند که مقطع دکتری فرش هم یک نیاز ضروری برای فرش کشور است.
قطع به‌یقین کسی مخالف توسعه فرش دستباف در هیچ‌یک از ابعاد آن نیست یا حداقل نگارنده آن افراد را نمی‌شناسد؛ اما هر توسعه‌ای نیازمند ابزارها و روش و راهکارهای خاص خود است که زمان یکی از این ابزارها است و باید با تأمل بیشتری نسبت به توسعه آموزش عالی فرش نگریست. البته اگر واقعاً دغدغه کمک به آموزش و پژوهش در حوزه مغفول مانده فرش را داریم در غیر این صورت توسعه آموزش عالی فرش نه‌تنها دردی از فرش و مشخصاً حوزه آموزش و پژوهش آن دوا نمیکند بلکه صرفاً در راستای تأمین منافعِ صنفی خاص است.
در حال حاضر مشکلات درون دانشگاهی و درون‌سازمانی وزارت علوم در مورد رشته فرش به حدی است که هنوز توافق بر ارائه یک سرفصل واحد بین دانشگاه‌ها محقق نشده. سرفصل قرارگرفته در خروجی سایت وزارت علوم مربوط به مقطع کارشناسی رشته فرش که همه دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم ملزم به اجرای آن هستند در بیشتر دانشگاه‌ها اجرایی و عملیاتی نشده است و در برخی موارد حتی سیاست دانشگاه ارائه‌دهنده به دلیل وجود مشکلات سرفصل قادر به ارائه آن نیست. از ۵ دانشگاه ارائه‌دهنده رشته فرش در مقطع ارشد که عمری کمتر از ۵ سال دارد ۳ دانشگاه با یک سرفصل و دو دانشگاه با سرفصلی دیگر رشته را ارائه می‌دهند درحالی‌که هر دو هم مصوب وزارت علوم است. رشد کمی پذیرش دانشجو – کلاس‌هایی با ظرفیت ۴۰ نفر در مقطع کارشناسی ارشد رشته فرش- بدون آن‌که زیرساخت‌های لازم در آن دانشگاه فراهم باشد، تکراری بودن برخی از سرفصل دروس در مقاطع مختلف بدون حتی یک منبع آموزشی معتبر و … همه مشکلاتی است که رفع آنها و مشاهده پیشرفت و ثمربخشی رشته در بدنه بازار و عرصه‌های هنری و فرهنگی مقدم بر توسعه رشته فرش خواهند بود. نکته‌ای که گویا کاملاً مغفول مانده یا سیاست بر این است که ابتدا همه عرصه‌های کمی توسعه را تجربه کنیم و نیروی جوان و سرمایه‌های انسانی و مالی کشور را به باد دهیم و پس از تزریق بیکاری، سرخوردگی و افسردگی در بین نسل جوان و پویای جامعه سپس به کیفیت بیندیشیم!
سید محمدمهدی میرزا امینی
دانش‌آموخته کارشناسی فرش – طراحی
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فرش – مدیریت
دانشجوی دکتری پژوهش هنر
منتشر شده در طره
برچسب‌ها: دکترا فرش, رشته فرش, دانشجویان فرش, اموزش عالی فرش
سالهاست فرش ایرانی تولید می شود. امروز هم با پیشرفت های فنی و ارتباطی فرش همچنان به عنوان یک هنر و در مواردی یک کالا در بازارها ی داخلی و جهانی حضور دارد. اما این حضور بدون یک سیاست مشخص و مبتنی بر تغییرات جهان پیرامون به زودی خواسته یا ناخواسته کم رنگ و کم رنگ تر می شود تا کاملا از بین برود و تنها خاطره آن در موزه زنده شود! و از همین امروز برای این که به این سرنوشت دچار نشویم باید چاره ای بیاندیشیم.
باید ضمن شناخت اصالت های فرش ایده هایی نو ارائه دهیم. ایده هایی که فرش دستباف ایران را همچنان سرآمد هنر ایران زمین برای نسل جدید جامعه جهانی معرفی کند. چیزی که نه داریم و نه فکری برای داشتنش می کنیم. ایده پردازی در فرش چیزی بسیار گسترده تر از آن است که صرفاً دخل و تصرف هایی نشسته در طرح و نقش آن داشته باشیم یا خودمان را سرگرم سلیقه یابی و ... کنیم. ما نیاز داریم، از مراکز علمی و آموزشی گرفته تا واحدهای تجاری و تولیدی و مراکز مهم دولتی و نیمه دولتی اتاق های فکر ایده پردازی در ابعاد مختلف فرایند تولید و تجارت فرش دستباف داشته باشند.
از همین رو مناسب است تا اولا به ایده های نو در فرش دستباف بیشتر توجه کنیم و بهتر است در همین مورد، اصولی به فرآیند شکل گیری یک ایده تا اجرا بپردازیم تا شاید ایده های ناب و بکر به دلیل عدم توجه اصولی کارایی خود را از دست ندهند.
پی نوشت: پیشنهاد می کنم سلسله نشست هایی تخصصی با موضوع آموزش ایده پردازی و پرورش ایده خوب داشته باشیم. دوستانی که علاقمند به این موضوع هستند از طریق بخش نظرات آمادگی خودشون را اعلام کنند.
برچسب‌ها: ایده, ایده فرش, فرش خلاق, ایده پردازی در فرش
هجمه نگاه‌های اقتصادی و تجاری به فرش دستباف سبب ایجاد نگرانی‌هایی از جهت مغفول واقع شدن ابعاد هنری فرش شده. نکته‌ای که اگر به درستی و به موقع به آن توجه نشود فرش را کالایی صرفاً تجاری خواهد نمود که اگر توجیه و صرفه اقتصادی نداشته باشد باید سراغ نمونه های خوب آن را فقط در موزه‌ها و تعداد محدودی کارگاه تولیدی گرفت. یکی از نکاتی که در شرایط کنونی باید به آن دقت و توجه لازم داشت لزوم نقد هنری فرش‌های قدیم و جدید است. مسئله‌ای که حتی در دانشگاه‌ها هم به آن توجه درخور و مقبولی نشده است.
باید توجه داشته باشیم که فرش دستباف پیش از هرچیز یک اثر هنری است. آثار هنری برای ما دارای ارزشند. به این معنی که دست کم مشتاقیم آنها را ببینیم و برایشان پول خرج کنیم. اما ویژگی که ما بر اساس آن یک فرش را دارای ارزش می‌دانیم کدام است؟ آیا میتوانیم برای این ویژگی‌ها دلایل مشخص و مدونی ارائه کنیم؟ که این ارزش گذاری به نوعی عقلانی و منطقی هم باشد.
از طرفی باید توجه داشته باشیم همه دلایلی که ما ممکن است بر اساس آنها فرشی را ارزشمند بدانیم به ارزش هنری آن فرش ارتباطی ندارد. حتی توجه به محتوای سیاسی و مذهبی یک فرش هم نمی‌تواند دلیلی بر ارزش هنری صرف آن باشد. به عنوان مثال بافته شدن آیه ای از قرآن بر روی فرش هرچند به لحاظ اعتقادی برای مسلمانان بسیار ارزشمند و قابل احترام است اما آیا به آن فرش ارزش هنری هم می‌دهد؟ بافته شدن تصویری از امام خمینی بر روی فرش برای عاشقان به ولایت و خط رهبری به عنوان دلیلی هنری برای آن فرش محسوب خواهد شد؟
به راستی چه چیزی یک فرش را هنری میکند؟ چگونه رأی می‌دهیم فرش چلسی یک نمونه فرش هنری است؟ چگونه دستبافته‌های معاصر کارگاه آقای رضی میری را تولیدی هنری می‌دانیم؟
پاسخ به این پرسش‌ها در بسط و گسترش جریان نقد هنری فرش مشخص خواهد شد. در این جریان توجه به زشت و زیبا، هنری و تجاری، اثر و محصول و تعریف هر یک از این موارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لذا می‌طلبد که مخصوصاً در دانشگاه‌ها نگاه ویژه‌ای به نقد هنری فرش شود. اتفاقی که تاکنون یا نیوفتاده یا به شدت با محدودیت روبرو بوده و هست.
برچسب‌ها: نقد هنری, نقد هنری فرش دستباف, نقد هنری صنایع دستی, نقد هنری هنرهای سنتی
عکس از محسن زین العابدینی
در همان دوران که زیاد هم دور نیست اهل شلوغ کاری بودم. یکی از شلوغ کاری های آن زمان من نشریه ای دانشجویی به نام طره بود که سالهای سال شماره های پیشینش در کتابخانه دانشگاه داشت خاک میخورد. میخواستم با حرکتی طره را نو کنم و این کار را هم کردم. اما اولین شماره ای که کار کردم توقیف شد! با این حال دلیلی نشد که دست از کار بکشم. برای شماره دوم تلاشم را مضاعف کردم. یکی از تلاش های من برای شماره دوم گفت و گویی خواندنی با داود شادلو بود که در آن زمان هنوز در مقطع دکترا پذیرفته نشده بود و دوماهنامه طره کار خود را شروع نکرده بود.
عمر من در هنر اسلامی تبریز کفاف آن را نداد که شماره دوم را به ثمر بنشانم. اما حیفم آمد در بین مطالبی که برای آن شماره گردآورده بودم گفت و گو با داود شادلو را به عنوان دانش آموخته موفق فرش با شما به اشتراک نگذارم. گفت و گویی خواندنی و جذاب که بیشتر به کار دانشجویان فرش می آید.
برچسب‌ها: داود شادلو, طره, میرزاامینی, رشته فرش
ادامه مطلب...
بیستمین شماره از فصلنامه علمی پژوهشی گلجام منتشر شد. در این شماره از گلجام اولین مقاله رسمی و مشخصی که کار کردم چاپ شد. البته بعد از کش و قوسی طولانی!
این مقاله را با عنوان عوامل موثر بر فروش فرش دستباف و ماشينی در بازار ايران با همکاری استاد خوبم جناب آقای فریبرز صدیقی ارفعی کار کردم. موضوع این کار تحقیقی برای خودم در آن موقع جذابیت بسیار خاصی داشت که خدا را شکر به سامان مناسبی هم رسید.
این شماره گلجام با شش عنوان مقاله در 104 صفحه است که استاد محمد رضا عابد در سرمقاله آن به مقوله مهم و کلیدی این روزهای عرصه علمی فرش یعنی، پژوهش در فرش با عنوان «پژوهش در فرش؛ با ضرورتی چند وجهی و زمان بر» پرداخته است. مسئله و نکاتی که باید بیشتر و بهتر به آن پرداخته شود و استاد عابد به درستی در سرمقاله این شماره به آن اشاره داشته.
در این شماره از گلجام میخوانیم:
نقش مايه طاووس در دست بافته های گليمی اقوام شاهسون و قشقايی/ افسانه قانی
بررسی امکان پذيری ايجاد کارگزاری کنترل کيفيت فرش دستباف با تاکيد بر کارگاه های خانگی/ عباس جوهری، سيد محسن مشرف، دکتر محمد نجار فيروزجايی، مهدی هاديان، رضا الله داد
عوامل موثر بر فروش فرش دستباف و ماشينی در بازار ايران/ سيد محمد مهدی ميرزاامينی، دکتر فريبرز صديقی ارفعی
مطالعه نمادين نقش درخت- ستون و پرنده بر نمازليق های ترکمن/ دکتر بهار مختاريان، شهربانو کاملی
بررسی جايگاه حاشيه در فرش های تصويری دوره قاجار/ حجت اله رشادی، دکتر محسن مراثی
تحليل نقشه فرش های شکارگاهی محمد حسين مصورالملکی بر مبنای فرش های شکارگاهی دوره صفوی/ دکتر علی اصغر شيرازی، حسام کشاورز
برچسب‌ها: شماره بیست گلجام, گلجام, فصلنامه فرش, فصلنامه علمی پژوهشی فرش
بیست و دومین نمایشگاه فرش ایران طبق قاعده هرساله اول تا هفتم مهرماه در محل نمایشگاه بین المللی تهران برگزار می شود.
بدون شک بزرگترین و مهمترین آوردگاه فرش ایران در طول سال همین نمایشگاه است. تجار، تولیدکنندگان، فروشندگان، صادرکنندگان، نهادهای رسمی، دانشگاه ها، انجمن ها، تعاونی ها و ... مرتبط با فرش دستباف در یک فضا برای نمایش و البته فروش آخرین تولیدات خود از سراسر کشور دور هم جمع می شوند.
اولین چیزی که هر ساله به شدت توی ذوق میزند پوستر این بزرگترین آوردگاه است! چیزی در حد تمرین یک اپراتور آماتور فتوشاپ به عنوان پوستر به خورد مردم و اهالی فرش داده می شود. واقعاً نمیدانم گرافیک چه دشمنی با فرش دارد و یا برعکس فرشی ها چه خصومتی با گرافیک دارند که هر سال بی نصیب هستند از یک پوستر در خور نمایشگاه و نام بلند آوازه فرش ایران!؟
حداقل از کسانی که این پوسترها را طرح میزنند یک مبلغی بگیرید که دلمان نسوزد. معلوم نیست فردا در رزومه کاریشان چگونه دولا پهنا میخواهند این تجربیات خام خود را به عنوان طراح پوستر نمایشگاه فرش ایران! حساب کنند. هرچند با این افت صادرات بعید نیست مسئولین چنین تدبیری را پیش رو گرفته باشند و به جای هزینه طراحی پولی هم بابت این پوسترها از طراح آن بگیرند! به هر حال قصه تکراری هر ساله، جریان این پوسترهاست که گویا مسئولین نمیخواهند سنت شکنی کنند و یک سال حداقل سورپرایزمون کنند و ببینند اگر نمایشگاه یک پوستر حرفه ای داشته باشد به جایی بر نمیخورد.
نکته دیگر این قضیه بین المللی نبودن نمایشگاه است. که هرجا میگویند نمایشگاه بین المللی فرش ایران! بارها و بارها این نکته را خوانده یا شنیده ام. این مهم نیست که اشتباه میکنند یا نمیدانند یا به چه دلیل میگویند. مهم این است که اصولاً کسی تفاوتی حس نمیکند که حالا بخواهد دقت کند بین المللی هست یا نه. آن هایی که به عنوان غرفه دار شرکت میکنند میخواهند از موقعیت پیش آمده در همان فضای نمایشگاه به هر قیمتی شده فروش بیشتری کسب کنند و به بقیه اش کاری ندارند که حالا من چونه بزنم بین المللی هست یا نیست!
اینم از قصه هر ساله. حالا ببینیم امسال در نمایشگاه چه رقم خواهد خورد. البته با این خبرهای افت 40 درصدی صادرات در 5 ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خدا به داد آخر و عاقبت فرش برسد. با این حال جز خوش بینی چاره ای نداریم. امیدواریم ...
برچسب‌ها: طره, نمایشگاه فرش, نمایشگاه فرش تهران, بیست و دومین نمایشگاه فرش تهران
برچسب‌ها: ایران, روزنامه ایران, طراحی فرش, میرزاامینی
وقتی نام مرمت فرش می‌آمد در ذهنم چند فرش تاریخی نقش می‌بست که از سالیان دور به ما رسیده بودند. البته هرچند تصورم از اساس غلط نبود امّا قطعاً نمی‌دانستم مرمت و نگهداری فرش این چنین عظیم و پیچیده است. و تنها قسمی از کار مرمت فرش‌های تاریخی است.
مرمت يا به اصطلاح عامه رفوگري يكي از زمينه‌هاي فعاليت در هنر و صنعت فرش است. واژه رفو به معني درست كردن و اصلاح دادن جامه به نوعي كه معلوم نشود و مانند اول گردد. پس رفو يك نوع دوخت نامرئي و نامشخص مي‌باشد.
برچسب‌ها: مرمت, مهندسی فرش, کارگاه مرمت و تکمیل فرش, استاد رسول روفه گر حق
ادامه مطلب...
چهارمین همایش دوسالانه دانشجویان و دانش آموختگان فرش سراسر کشور برگزار نشد. این که چرا برگزار نشد را نمیدانم. می گویند بودجه نبود. خوب بودجه که این روزها هیجا نیست. اما نمیدانم چرا به فرش و همایش دانشجویان و دانش آموختگان که میرسد آن هم بعد از دوسال کلهم اجمعین می گویند بودجه نیست و برگزار نمی شود و خلاص!
هرچند سومین دوره آن هم در حد انتظار من حداقل نبود و همان موقع هم عجب نقد تندی برایش نوشتم! ولی حالا که حساب میکنم می‌بینم همین که بود خودش باز نعمتی بود که الان از همان هم بی نصیبیم. خوب به این میگن ناشُکری دیگه!
به هر حال امیدوارم چهارمین همایش دانشجویان و دانش آموختگان فرش کشور که به همت انجمن علمی فرش تا کنون سه دوره آن برگزار شده برگزار شود تا این بار قدرش را بیشتر بدانیم و شکر نعمتش را بیشتر به جای آوریم.
به همین بهانه بد نیست بیانیه سومین همایش را باهم مروری کنیم و ببینیم چه میخواستیم و چه شده است. قضاوت با شما.
برچسب‌ها: همایش دانشجویان و دانش آموختگان فرش, میرزاامینی, انجمن علمی, بیانیه همایش
ادامه مطلب...
زیبایی شناسی در فرش دستباف یکی از آن موقوله‌های مهمی است که نیاز به مطالعه گسترده دارد. در دوره کارشناسی فرش درسی تحت عنوان زیبایی شناسی فرش دستباف وجود داشت که در سرفصل جدید حذف شد. با این حال در مقطع کارشناسی ارشد فرش این درس وجود دارد که جای شکرش باقی است.
خلاً بزرگی که در مطالعات فرش شناسی به شدت ملاحظه می‌شود نقد هنری فرش‌های قدیمی و معاصر است. به شکلی که تقریباً هیچ نمونه شاخص مطالعاتی و یا مثالی در نقد هنری فرش دستباف ایران بین منابع مشاهده نمیشود. موارد موجود هم بدون دیدگاه و نظرگاه نقد زیبایی شناسانه فرش می‌باشند.
با این حال در مورد فرش‌های معروفی چون چلسی، شیخ صفی، شکارگاه و ... نقدهایی نه تخصصی زیبایی شناسی بلکه به صورت فرمی و کلی نگاشته شده است که به هیچ وجه در این عرصه کافی نیست و لازم است هنرمندان و منتقدان هنری، به فرش دستباف رویکرد دقیق‌تری داشته باشند و یک تخته فرش را به مثابه یک اثر هنر تجسمی به نقد بنشینند تا ارزش‌های این هنر اصیل ایرانی بیشتر مشخص شود و مورد واکاوی قرار گیرد.
در پروژه درس زیبایی شناسی دوره کارشناسی یک نمونه فرش لچک ترنج اصفهان را مورد تحلیل قرار دادم که در این پست شرح آن را می‌توانید دریافت و مطالعه فرمایید. امیدوارم دوستان دست به قلم و اهل تحقیق و تفحص فرش به مقوله نقد هنری فرش دستباف بیشتر و بهتر بپردازند به طوریکه بتوانیم از نوشته های آنها بهره‌مند شویم.
فایل PDF این گزارش با حجم شش مگابایت از لینک زیر قابل دسترسی است.
برچسب‌ها: زیبایی شناسی, فرش لچک ترنج, فرش اصفهان, نقد هنری فرش
«اول دبیرستان دوست احمقم ترک تحصیل کرد ولی ما به سلامتی دانشجو شدیم… خدارو شکر الان ایشان ماشین هیوندا جنسیس داره بنده هم یک دستگاه ماشین حساب دارم!»
این یک لطیفه یا سخنی از روی هزل و شوخی است که شاید شما هم شنیده‌اید و یا به دوستانتان هم گفته‌اید. شاید طنزی است که گله از وضعیت موجود برخی دانش آموختگان دارد و طعنه‌ای است به این موضوع که درس خواندن لزوماً به همه جا رسیدن نیست. که بسیار هم سخن متینی است. چندی پیش یکی از اساتیدم که تحصیلات عالیه در یکی از رشته‌های مهندسی خارج از کشور دارد این موضوع را به بنده می‌گفت که دوستی داشته که او ادامه تحصیل نداده و ایشون ادامه داده تا مدارج بسیار بالا. اکنون دوست استاد وضعیتی به قول بچه‌ها «توپ» دارد و استاد مجبور است برای گذراندن زندگی با من سرو کله بزند که خودش به شوخی یا جدی می‌گفت که چندان هم از این جریان -سر و کله زدن با من- راضی نیست!
برچسب‌ها: دانشگاه, تحصیلات عالیه, آموزش عالی, دانشجو
ادامه مطلب...
در جامعه امروز مسیرهای ارتباطی تنها راه‌های زمینی و دریایی و هوایی نیستند. امروزه انسان‌ها به لطف مقوله اینترنت از پس مسیرهایی نوری و با سرعت نور در ارتباط همه جانبه با یکدیگر هستند. این مسیر ارتباطی امکانات ویژه‌ای را در کسب و کار و تجارت فراهم می‌آورد که متأسفانه در ایران به نحو مطلوبی از ظرفیت‌های این ابزار قدرتمند اطلاعاتی و ارتباطی بهره گرفته نمیشود. یکی از حوزه‌هایی که خلاء عدم بهرمندی از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آن به شدت محسوس است حوزه فرش دستباف است که شوربختانه رقبای ایرانی از خلاء ایجاد شده در ایران نهایت استفاده را برده‌اند و با تجهیز خود به این ابزار گام‌های مهمی در کسب بازارهای جدید و مشتریان فرش دستباف در دنیا برداشته‌اند و از مزایایی آن در جهت رقابت با ایران بهره می‌برند.
برچسب‌ها: فرش, قالی, اینترنت, سایت
ادامه مطلب...
شماره 18 فصلنامه علمی پژوهشی گلجام منتشر شد. انتشار این شماره نسبت به 17 شماره قبلی یک تفاوت عمده برای من دارد که در این شماره اولین مقاله علمی پژوهشی بنده بالاخره منتشر شد. این مقاله را سال 90 کار کردم که پروسه طرح و تحقیق و داوری و تایید نهایی آن قدری به طول انجامید تا نهایتاً پس از یک سال و اندی در شماره 18 گلجام به چاپ برسد.
البته این مقاله با مشارکت و راهنمایی های استاد بزرگوارم جناب آقای دکتر سید جلال الدین بصام به ثمر نشست که از ایشان برای لطف و حمایت هایشان تشکر می کنم.
مقالات این شماره به شرح زیر می باشند:
برچسب‌ها: گلجام, ترنج, میرزاامینی, انجمن علمی فرش
ادامه مطلب...
پنجشنبه هفدهم اسفندماه 1391 آئین اختتامیه هفتمین دوره المپیاد فرش ایران در دو بخش دانش آموزی و دانشجویی با معرفی برگزیدگان برگزار شد. میزبان هفتمین المپیاد فرش کرمانی‌ها بودند که گزارش‌ها حکایت از مهمان‌نوازی شایسته آنها در برگزاری المپیاد دارد.
المپیاد هفتم 15 اسفند با رقابت 88 دانشجو و 60 دانش آموز در دو سطح مختلف در کرمان شروع شد که نهایتاً با معرفی 21 برگزیده 17 اسفند در تالار وحدت دانشگاه باهنر کرمان به کار خود خاتمه داد. از نکات جالب توجه این دوره کسب سه مقام نخست بخش دانشجویی توسط دانشجویان دانشگاه هنر تهران بود که به لحاظ تیمی دانشگاه هنر تهران رتبه نخست المپیاد هفتم را با اقتدار به خود اختصاص داد.
برچسب‌ها: المپیاد, فرش, کرمان, دانشجویان
ادامه مطلب...
پورتال مرکز ملی فرش ایران گویا قرار نیست مجدداً راه اندازی شود. حدود سه ماه است که این پورتال به نشانی www.incc.ir از دسترس خارج شده. ابتدا کاربران با پیامی با مضمون در دست ساخت! مواجه می‌شدند که اخیراً حتی این پیغام هم نشان داده نمیشود. قطع شدن یکباره این پورتال و عدم رسیدگی به هنگام برای راه‌اندازی مجدد آن سوالی است که این یادداشت کوتاه به بهانه آن از مقابل دیدگانتان می‌گذرد.
برچسب‌ها: مرکز ملی فرش, پورتال, روابط عمومی, میرزاامینی
ادامه مطلب...
ولی برای خالی نبودن عریضه بگم که فکر نکنید اینجا سالن انتظار سینماست اینجا جلسه کنکور کارشناسی ارشد!
کنکور راحت بوده این خانم بقیه اش را خوابیده.
یادش بخیر یه زمانی کنکور استرس داشت. اونهایی که کنکور دارند و از یک ماه پیش هم درست نمیخوابیدن یه کم یاد بگیرن.
برچسب‌ها: کنکور, کارشناسی ارشد, دانشجو, خواب
ژان بابتیست تاورنیه جهانگرد فرانسوی که در سال 1605 در پاریس متولد شد شش سفر میان سالهای ۱۶۳۲ تا ۱۶۶۸ میلادی به ایران داشت. سفر اول او در زمان سلطنت شاه صفی، نوه شاه‌عباس بزرگ، و سفرهای دیگرش در زمان شاه عباس دوم و شاه سلیمان بود. این شش سفر را سه سفر بازگشت از هندتکمیل کرد که یکی از طریق دریا از بندر سورت به هرمز و دوتای دیگر از طریق قندهار بود. بدین گونه، او نه بار به ایران‌آمد.
تاورنیه در پایان سفرنامه اش به نکته جالبی اشاره دارد. او پس از سفرهایش به ایران هنر و صناعت ایران را چنین توصیف و با هنر اروپا مقایسه می کند:
بايد بطور اختصار بخوانندگان بگويم كه براى ديدن هنرهاى زيبا نبايد مسافرت كرد.بهيچ وجه اثرى از نقاشى و حجارى و زرگرى و ساير صنايعى‌كه در اروپا ديده مي شود در آسيا نمي توان يافت.قالى و زرى و پارچه‌هاى ابريشمى ايران هم كه سابقا مايهء حيرت ما مى‌شد،نسبت بترقيات صنايع ما تنزل كرده است.منسوجات خود را كه به ايران‌مى‌بريم،شاه و بزرگان با سرعت بخريدن آن قيام مى‌كنند و به پارچه‌هاى‌خود ترجيح مي دهند.از معمارى هم ابدا سر رشته و اطلاعى ندارند.در تمام آسياهيچ چيز قشنك و نفيسى كه شبيه به لوور و قصور سلطنتى فرانسه باشد ديده‌نمي شود.اگر تمام نقايس آثار مشرق زمين را جمع كنند به پايهء نفايس و تجملات‌مملكت و دربار پادشاه فرانسه نمي رسد.بهمين جهت است كه من از بعضى سياحان‌تعجب مي كنم كه به ايران و ساير ممالك آسيا آن عظمت و تجمل و قشنگى را نسبت‌داده‌اند،كه نه طبيعت و نه صنعت هيچكدام بآنها نبخشيده‌اند زيرا همه‌نفايس كه آنها نوشته و عظمتى كه ذكر كرده‌اند اگر راست بود من هم بايستى‌ديده باشم.من مى‌توانم بخوانندگان اطمينان بدهم كه آنچه نوشته‌ام از روى راستى و صحت است.
-تاورنیه، ژان بابتیست. سفرنامه تاورنیه. ابوتراب نوری و حمید شیرانی. تهران: سنایی، ص 702.
******
این که بر تاورنیه چه گذشته است که چنین در پایان سفرنامه اش هنر و صناعت نفیس و زیبای ایرانیان را بدون ارزش و فاقد امتیاز نسبت به هنرهای مغرب زمین دانسته بسی جای تعجب و تحیر دارد.
برچسب‌ها: تاورنیه, سفرنامه, فرش, قالی
ادامه مطلب...
تاملی در آمارهای حوزه فرش دستباف ایران و نگاه مدیران ارشد فرش
مدیریت یکی از قدرتمندترین دانش‌هایی است که کشورهای توسعه یافته و پیشرفته دنیا اصول آن را به خوبی می‌دانند. مسئله‌ای که در کشورهای جهان سوم و در حال توسعه با چالش‌های بسیاری مواجه است. مدیریت در هزاره سوم به مدیریتی گفته می‌شود که از تمامی منابع موجود نهایت استفاده را می‌برد و استفاده بهینه از زمان و سرمایه در آن بسیار اهمیت دارد. در این مختصر قصد ندارم که توضیح و یا تعریف مدیریت را ارائه دهم. امّا نیک می‌دانیم که مدیریت نوعی برنامه ریزی است که این برنامه ریزی نیاز به ابزار مختلفی دارد. ازجمله مهمترین این ابزار برای هر مدیری «آمار» است.
برچسب‌ها: فرش, قالی, مدیریت, آمار
ادامه مطلب...
چند نکته اندر احوالات دانشجویان کارشناسی ارشد فرش
ترم دوم یا سوم کارشناسی فرش بودم که زمزمه‌هایی از طرح و تصویب کارشناسی ارشد فرش را شنیدم. جدای از این که کلی سوال در ذهنم نقش بست که در این کارشناسی ارشد فرش چه خواهد گذشت و چگونه خواهد بود و دو صد چگونه و چرا دیگر! اما خوشحال بودم که شانس ادامه تحصیل در رشته فرش را در مقطع کارشناسی ارشد دارم. به هر ترتیبی که بود آبان سال 90 یعنی هنوز دو ترم مانده بود که کارشناسی‌ام تمام شود به صورت جالبی و طی یک عملیات پیچیده و با تکمیل ظرفیت فرش در مقطع کارشناسی ارشد کلید خورد و بسیاری هم خودشان را برای اولین کنکور کارشناسی ارشد فرش آماده می‌نمودند. کنکور به هر شکلی که بود برگزار شد و نتایج اعلام شد و نفرات برگزیده شناخته شدند و راهی دانشگاه‌ها شدند.
دانلود فایل سرفصل مصوب کارشناسی ارشد فرش
برچسب‌ها: کارشناسی ارشد, فرش, سرفصل, دانشگاه
ادامه مطلب...
شنبه شانزدهم اردیبهشت‌ماه و با دعوت انجمن علمی فرش ایران دبیران و اعضای انجمن‌های علمی فرش و صنایع دستی چند دانشگاه کشور در دفتر انجمن‌های علمی ایران در تهران گردهم جمع شدند. هرچند از دبیران انجمن‌های علمی دانشجویی فرش و صنایع دستی تمامی دانشگاه‌ها دعوت به عمل آمده بود با این حال تنها نمایندگانی از دانشگاه‌های هنر اسلامی تبریز، سیستان و بلوچستان، شهرکرد، سمنان، هنر تهران، کرج و علمی کاربردی پونک در این هم اندیشی حاضر شده بودند. من هم در این جلسه به عنوان دبیر انجمن علمی دانشجویی فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز حاضر بودم.
گزارش زیر مهمترین مباحث و گفتوگوهای مطرح شده در این جلسه است
دستور این جلسه مشتمل بر پنج بند به شرح زیر بود و مقرر بود تا پیرامون این مسائل بحث و تبادل نظر صورت پذیرد.
بررسی راه‌های همکاری متقابل انجمن علمی فرش ایران با انجمن‌های علمی دانشجویی
بررسی راه‌های همکاری متقابل انجمن‌های علمی دانشجویی با یکدیگر
برنامه ریزی در اجرای چهارمین همایش دانشجویان و دانش‌آموختگان فرش سراسر کشور
بررسی نحوه برگزاری مسابقات علمی دانشجویی
بررسی امکان تشکیل اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی در زمینه‌های مرتبط
در این گردهم‌آیی چهار بند نخست مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت.
برچسب‌ها: انجمن علمی, دانشجویان فرش, هم اندیشی
ادامه مطلب...
در یک بررسی که بهار سال 1390 انجام دادم در مجموع 10 نمونه فرش تبریز که هر یک به طرحی خاص در تبریز معروف بود را مورد بررسی قرار دادم که این پروژه کلاسی را در این پست برای دوستان قرار داده‌ام. خوشحال می‌شوم نظرات شما را در خصوص این پروژه بدانم.
برچسب‌ها: فرش, قالی, تبریز, ارزیابی
برچسب‌ها: هویت, گواهی, بازبین فرش ایرانیان, محسن محسنی
ادامه مطلب...
سید محمد مهدی میرزاامینی
زهــــــرا شوقی
خلاقیت، آفرینشی است که تاثیر بسیار مهمی در احیای جذابیت یک اثر هنری ایفا می کند. امروزه خلاقیت هنری درطرح فرش به مراتب کمتر از گذشته شده است به گونه ای که تولید بر اساس تقلید و تقلید بر اساس نیاز از ارکان مهم در فرش به حساب می‌آید....
امروز بسیاری از کارشناسان و طراحان فرش در خصوص خلاقیت و نوآوری به یک جمله: «خلاقیت و نوآوری در چارچوب اصالت‌ها» اشاره میکنند. امّا خلاقیت چیست و آیا میتوان برای اصالت‌های طرح فرش چارچوبی مشخص نمود؟
بي شك برتري و مزيت طرح‌ها و نقوش فرش ايران از مهمترين عوامل تاثيرگذار در ارزش افزوده فرش دستباف ايران می‌باشد كه توان رقابت پذيري مناسبي را به آن داده است. لذا توجه به ابعاد مختلف طراحی فرش موجب رشد و پویایی هرچه بیشتر هنر- صنعت فرش ایران خواهد شد.
خلاقیت، ترکیبی است از قدرت ابتکار، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی که یادگیرنده را قادر می سازد خارج از نتایج تفکر نامعقول، به نتایج متفاوت و مولد بیندیشد. یا به عبارتی خلاقیت توانایی دیدن چیزها به شیوه های جدید، شكستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب‌ها، فكر كردن به شیوه‌ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیزهای نامربوط و تبدیل آن به شكل‌های جدیداست.
برچسب‌ها: خلاقیت, نوآوری, فرش, طراحی
ادامه مطلب...
برچسب‌ها: فرش, المپیاد, مرکز ملی فرش, دانشگاه
ادامه مطلب...
سیسیل ادواردز در روایتی جالب، فرش یزد و کرمان را با خاطره‌ای سراسر نکته آموزشی و البته عجیب معرفی میکند. در صفحه 246 کتاب قالی ایران این گفت و شنود چنین آمده:
دوستم به نام طبسی مرا به کارگاه خود که تقریباً در زیرزمینی بود هدایت کرد و توضیح داد که چون هوای یزد بسیار گرم است کارگاه خود را در اینجا برپا کرده تا گرما کمتر به آن نفوذ کند. کارگاهی بسیار منظم و نظیف بود و نور به اندازه کافی از بالا وارد آن می‌شد. عده‌ای زن و مرد و دختر و پسر سرگرم کار بودند. صدای مانوس نقشه خوان و تاپ تاپ شانه زدن بافندگان به گوش می‌رسید.
برچسب‌ها: فرش, کرمان, یزد, سیسیل ادواردز
ادامه مطلب...
معرفی کتاب
تاریخچه صناعت قالیبافی کاشان عنوان کتابی است به قلم حوریه عبدالهی که به بررسی تحولات قالیبافی کاشان از دوره قاجار تا سال 1357 پرداخته و توسط انتشارات بو کتاب سال 1389 در اختیار علاقمندان قرار گرفته است. این اثر 176 صفحه تک رنگ و در چهار فصل ضمن بررسی اجمالی صناعت قالی بافی کاشان قبل از دوره قاجار رویدادهای عصر قاجار و ویژگی‌های قالی کاشان در دوره قاجار و دوره معاصر را تا سال 1357 مورد تحلیل و بازبینی قرار داده است.
عبداللهی که متولد سال 1365 است تا به حال دو کتاب به رشته تحریر درآورده که هر دو به نوعی با موضوعیت شهر کاشان است. شهر من کاشان، مرواردی در دل کویر عنوان دیگر کتاب عبدالهی است.
برچسب‌ها: کتاب, فرش, کاشان, نقد
ادامه مطلب...
برچسب‌ها: فرش, صنعت, اقتصاد, قالی
ادامه مطلب...
صنعت فرش دستباف ایران اگر امروز به جایی رسیده است که برخی از دست‌اندر کاران اعتقاد دارند وارد مرحله بحران شده به واقع ناشی از چیست؟ و با کدامین محک و معیار و استاندارد، فرش را در آستانه بحران و یا در نقطه بحرانی می‌دانیم؟
این سوالی است که هریک از فعالان فرش دستباف ایران پاسخی به نسبت تجربه خودشان برای آن دارند. اما آیا صنعت فرش دستباف ایران به واقع شرایط بدی را دارد؟ آیا نرخ تولید و صادرات فرش دستباف به حدی رسیده است که ادامه این روند به بحرانی جدی در این صنعت تبدیل شود یا به قول برخی این صنعت هم اکنون در بحران به سر می‌برد؟ آیا کسی از مسئولین هست که وضعیت امروز صنعت فرش دستباف ایران را مطلوب ارزیابی کند؟
به هرحال می‌بایست استانداردی برای شرایط مطلوب در نظر بگیریم تا بتوانیم ارزیابی درستی از وضعیت اکنون صنعت فرش دستباف ایران داشته باشیم. این استانداردها می‌توانند تجربه گذشته، عملکرد رقبا، اهداف از پیش تعیین شده یا ترکیبی از این سه عامل باشند.
برچسب‌ها: فرش, قالی, اقتصاد, مدیریت
ادامه مطلب...
سال 91 برای فرش ایران در حالی آغاز شد که اهداف صادراتی رقم بالای یک میلیارد دلار را نشان می‌داد و دستیابی به آن نیازمند اقداماتی جدی و واقعی در این زمینه بود. اقداماتی در زمینه‌های مختلف شناخت بازار، تولید و فروش که تمامی این‌ها می‌بایست نسبت به گذشته بهبود چشمگیری یابد. لذا استفاده بهینه از ابزارهای این جریان کمک شایانی به دستیابی این اهداف می‌نماید. لذا علاوه بر توجه به موارد تازه و بکر باید عادت‌های غلط را نیز در این جریان اصلاح نماییم. عادتی که هر ساله نمایشگاه بزرگ فرش دستباف ایران را به بزرگترین حراجی سال تبدیل می‌نماید.
برچسب‌ها: فرش, قالی, فروش, نمایشگاه
ادامه مطلب...
