دربارۀ فرش و بازار؛ نگاه ویژۀ سومین طره

سنت دیرپای فرش‌بافی ایران در دورۀ قاجاریه رو به صنعتی‌شدن نهاد و ورود شرکت‌های بیگانه در آن به تولید کلان و افزایش صادرات انجامید. این دگرگونی‌ها سبب شد سویۀ اقتصادی فرش از سویه‌های فرنگی و هنری‌اش پررنگ‌تر بنماید. بنابراین، فرش در حجره‌های بازار خانه گزید و به کالایی صرفاً اقتصادی تبدیل شد.
بودند پژوهشگران و دوستدارانی که کوشیدند نگاهی دیگرگونه و به‌دور از سویه‌های اقتصادی به فرش بیندازند، اما کم‌شماریِ متن‌های پژوهشی امروز گواهی است بر اندک‌بودن این‌گونه نگرش‌ها. از سویی، ذات سودجو و تنگ‌چشم بازار راه را بر مدون‌کردن داده‌ها و تجربه‌های بازارگانی و تبدیل آن‌ها به دانش می‌بست. همچنین، ویژگی‌های مردمی و کاربردی فرش سبب گرایش هرچه بیشترِ فرش به سوی بازار شد که شوربختانه همین نگاه اقتصادی هم به‌ویژه در سال‌های اخیر سنجیده نبوده است.
به‌پیشنهاد انجمن نویسندگان طره، بر آن شدیم که ازاین‌پس به‌فراخور زمان و رخدادها هر شماره از طره را برپایۀ موضوعی سامان بندیم و نکته‌های پیرامون آن را موبشکافیم. در همین راستا و به‌بهانۀ بیست‌ودومین نمایشگاه فرش دست‌باف ایران بنیان سومین شمارۀ طره را بر «فرش و بازار» نهادیم و کوشیدیم از سویه‌های گوناگون آن را بنگریم.

بیست و دومین نمایشگاه فرش ایران طبق قاعده هرساله اول تا هفتم مهرماه در محل نمایشگاه بین المللی تهران برگزار می شود.

بدون شک بزرگترین و مهمترین آوردگاه فرش ایران در طول سال همین نمایشگاه است. تجار، تولیدکنندگان، فروشندگان، صادرکنندگان، نهادهای رسمی، دانشگاه ها، انجمن ها، تعاونی ها و ... مرتبط با فرش دستباف در یک فضا برای نمایش و البته فروش آخرین تولیدات خود از سراسر کشور دور هم جمع می شوند.

اولین چیزی که هر ساله به شدت توی ذوق میزند پوستر این بزرگترین آوردگاه است! چیزی در حد تمرین یک اپراتور آماتور فتوشاپ به عنوان پوستر به خورد مردم و اهالی فرش داده می شود. واقعاً نمیدانم گرافیک چه دشمنی با فرش دارد و یا برعکس فرشی ها چه خصومتی با گرافیک دارند که هر سال بی نصیب هستند از یک پوستر در خور نمایشگاه و نام بلند آوازه فرش ایران!؟

حداقل از کسانی که این پوسترها را طرح میزنند یک مبلغی بگیرید که دلمان نسوزد. معلوم نیست فردا در رزومه کاریشان چگونه دولا پهنا میخواهند این تجربیات خام خود را به عنوان طراح پوستر نمایشگاه فرش ایران! حساب کنند. هرچند با این افت صادرات بعید نیست مسئولین چنین تدبیری را پیش رو گرفته باشند و به جای هزینه طراحی پولی هم بابت این پوسترها از طراح آن بگیرند! به هر حال قصه تکراری هر ساله، جریان این پوسترهاست که گویا مسئولین نمیخواهند سنت شکنی کنند و یک سال حداقل سورپرایزمون کنند و ببینند اگر نمایشگاه یک پوستر حرفه ای داشته باشد به جایی بر نمیخورد.

نکته دیگر این قضیه بین المللی نبودن نمایشگاه است. که هرجا میگویند نمایشگاه بین المللی فرش ایران! بارها و بارها این نکته را خوانده یا شنیده ام. این مهم نیست که اشتباه میکنند یا نمیدانند یا به چه دلیل میگویند. مهم این است که اصولاً کسی تفاوتی حس نمیکند که حالا بخواهد دقت کند بین المللی هست یا نه. آن هایی که به عنوان غرفه دار شرکت میکنند میخواهند از موقعیت پیش آمده در همان فضای نمایشگاه به هر قیمتی شده فروش بیشتری کسب کنند و به بقیه اش کاری ندارند که حالا من چونه بزنم بین المللی هست یا نیست!

اینم از قصه هر ساله. حالا ببینیم امسال در نمایشگاه چه رقم خواهد خورد. البته با این خبرهای افت 40 درصدی صادرات در 5 ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خدا به داد آخر و عاقبت فرش برسد. با این حال جز خوش بینی چاره ای نداریم. امیدواریم ...

جهت آگاهی از نرخ تعرفه درج اگهی به ادامه مطلب مراجعه فرمائید.

گزارش یک نشست/اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تبریز/دهم اردیبهشت 1391

یکشنبه دهم اردیبهشت ماه 1391 نشستی با موضوع مدیریت صادرات و مهندسی فروش با نگرشی نو و تجارت الکترونیک با حضور دست‌اندرکاران، فعالان و تجار فرش استان آذربایجان شرقی و به میزبانی اتاق بازرگانی صنایع و معادن تبریز برگزار شد. دانشجویان فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز میهمانان این نشست تخصصی بودند.